Trzebiatów położony w województwie zachodniopomorskim był jednym z moich celów w trakcie sierpniowej podróży po Polsce w ramach projektu „Miasta stojące murem”. Zachowało się tam sporo murów obronnych, które przetrwały w większości. Samo miasto kojarzone jest ze słonicą Hansken, która zawitała tam w XVII wieku i stała się jego symbolem. Zapraszam Was do lektury przewodnika po Trzebiatowie (zachodniopomorskie).

Co zobaczyć w Trzebiatowie?

Booking.com

Trzebiatów położony jest około 8 kilometrów w linii prostej od Bałtyku blisko popularnego Mrzeżyna. Odwiedziłem go w sierpniu 2021 roku podczas kilkudniowej podróży, w trakcie której zwiedziłem wiele miast i miasteczek położonych głównie w województwie lubuskim oraz zachodniopomorskim. Celem wyjazdu była realizacja projektu „Miasta stojące murem”, w ramach którego odwiedzam miasta posiadające większe ilości murów miejskich oraz takie, które są nimi otoczone. W Trzebiatowie zachowało się ich więcej niż połowa, więc jest to ciekawa pozycja w tym projekcie.

Trzebiatów – najważniejsze informacje

Historia Trzebiatowa sięga IX wieku, gdyż znajdował się tam gród słowiański. Potwierdziły to znalezione elementy ceramiki, fragmenty starych budynków i innych artefaktów. Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z 1170 roku, natomiast prawa miejskie zostały nadane w 1277 roku. W wyniku tego miasto otrzymało prawo do budowy murów obronnych oraz położony nieopodal port Regoujście.

Jednym z przywilejów, które uzyskał Trzebiatów było prawo wolnej żeglugi po Redze, co doprowadziło w późniejszym czasie do lokalnych wojenek z pobliskimi Gryficami. Miasto rozwijało się dosyć prężnie, pomogła w tym przynależność do Związku Hanzeatyckiego, gdy w trakcie przynależności Trzebiatów nawiązał kontakty handlowe z wieloma nadbałtyckimi miastami np. Kopenhagą i Gdańskiem. W późniejszych stuleciach w mieście rozwijało się sukiennictwo.

W czasie wojny trzydziestoletniej Trzebiatów został splądrowany, a szalejące w XVII wieku pożary zrujnowały miasto niemal w całości.

Od drugiej połowy XVIII wieku w Trzebiatowie stacjonowały wojska pruskie (utworzono garnizon), a w XIX wieku utworzono połączenia kolejowe do Kołobrzegu i Szczecina, co przyczyniło się do rozwoju miasta.

Zabudowa Trzebiatowa przetrwała II wojnę światową, natomiast wkraczający żołnierze radzieccy dokonali licznych gwałtów, mordów i grabieży na miejscowej ludności. Po wojnie w ramach akcji Wisła przesiedlono tam sporo ludności m.in. z Podkarpacia.

Najciekawsze atrakcje Trzebiatowa

Mury obronne w Trzebiatowie

Mury obronne w Trzebiatowie powstały w pierwszej połowie XIV wieku. Do chwili obecnej przetrwały w ponad 60%, a mianowicie zobaczyć można obecnie około 1600 metrów z pierwotnych 2500 metrów. W większości są one znacznie obniżone. W linii murów znajdowały się liczne baszty wykuszowe (półotwarte) i były umiejscowione co około 30 metrów.

Do miasta prowadziły cztery bramy miejskie Łaziebna, Żeglarska, Kołobrzeska oraz Gryficka, z których dwie ostatnie były najważniejsze. Niestety żadna z nich nie przetrwała do czasów współczesnych. 

Oprócz sporej części murów ocalała również jedna baszta, zwana Kaszaną (Baszta Prochowa) z przełomu XIII i XIV wieku. Związana z nią jest legenda, jakoby w XV wieku podczas szykowania się gryficzan do ataku na Trzebiatów jednemu ze strażników na baszcie spadła miska z kaszą na głowę jednego z wrogów, co zapobiegło atakowi. Niektóre fragmenty murów zostały poddane renowacji.

Rynek i ratusz w Trzebiatowie

Trzebiatów posiada całkiem spory rynek o wymiarach około 100 na 100 metrów. Otaczają go kamienice, z wyjątkiem jednej pierzei, gdzie wyróżniają się nowsze zabudowania. Przy rynku warto zwrócić uwagę na kilka ciekawych kamienic, z których jedna jest neoklasycystyczna.

Warto też wspomnieć, że na kamienicy nr 26 znajduje się sgraffito z 1639 roku przedstawiające słonicę Hansken. Odkryto je w 1914 roku podczas renowacji.

W centralnej części rynku stoi klasycystyczny ratusz z 1701 roku, który zbudowano na ruinach poprzedniego spalonego kilka lat wcześniej.

Słonica Hansken (symbol Trzebiatowa)

Słonica Hansken występowała w objazdowym cyrku. Miało to miejsce w XVII wieku. Jej opiekun nauczył ją 36 różnych sztuczek i przemierzał europejskie kraje. Trafił również do Trzebiatowa, co zostało uwiecznione na wspomnianym wcześniej sgraffito. Słonica była tak znana, że namalował ją również sam Rembrandt. Obecnie zwierzę jest symbolem miasta, a na rynku oprócz sgraffito znajduje się jeszcze niewielki monument. W kilku miejscach miasta można również spotkać murale przedstawiające Hansken.

Kościół Macierzyństwa Najświętszej Marii Panny

Kościół Macierzyństwa Najświętszej Marii Panny jest najbardziej okazałą budowlą w Trzebiatowie. Wysokość wieży wynosi aż 90 metrów. Budowę świątyni w stylu gotyckim rozpoczęto w XIV wieku. W 1534 roku książęta pomorscy zdecydowali się przejść na luteranizm, w wyniku czego świątynia zaczęła służyć wyznawcom tej wiary. Po II wojnie światowej wróciła w ręce katolików. Miejscowy dzwon należy do najstarszych w Polsce i pochodzi z 1399 roku. Drugi z dzwonów na wieży pochodzi z 1515 roku.

Gotyckie kaplice szpitalne w Trzebiatowie

Kaplica św. Ducha

Dawną kaplicę, a obecnie cerkiew św. Ducha z XIII wieku znajdziecie przy Wojska Polskiego 44. Jest jedną z trzech gotyckich kaplic szpitalnych znajdujących się na terenie Trzebiatowa. To właśnie w tym miejscu w 1534 roku miał miejsce sejm trzebiatowski, w trakcie którego odrzucono zwierzchnictwo papieża. W przeszłości budynek pełnił również funkcję remizy.

Kaplica św. Gertrudy

Drugą z gotyckich kaplic szpitalnych, którą możecie zobaczyć na terenie miasta jest kaplica św. Gertrudy z XIV wieku. Obecnie pełni ona funkcję świątyni greckokatolickiej. Znajdziecie ją przy ul. II Pułku Ułanów 31.

Kaplica św. Jerzego

Kaplica św. Jerzego jest ostatnią z trzech gotyckich kaplic szpitalnych, które możecie zobaczyć na terenie miasta. Powstała w XIV wieku i służyła osobom trędowatym, stąd też jej lokalizacja poza obrębem murów miejskich. Od XIX wieku pełni funkcje mieszkalne. Znajdziecie ją przy Kołobrzeskiej 6.

Pałac w Trzebiatowie

Budynek obecnego pałacu powstał w XII wieku jako gród książęcy. W późniejszych stuleciach był wielokrotnie przebudowywany, najpierw na klasztor żeński, a później w XVI wieku na renesansowy zamek. W XVII wieku pałac uległ pożarowi, co spowodowało dalszą jego przebudowę. W XVIII wieku ostatecznie uzyskał klasycystyczny wygląd. Obecnie w jego wnętrzach znajduje się muzeum.

Szlak Słonia

W nawiązaniu do słonicy Hansken w mieście utworzono turystyczny Szlak Słonia obejmujący dziewięć najciekawszych atrakcji.

Spacerując po Trzebiatowie warto również zwrócić uwagę na stary spichlerz położony nieopodal kaplicy św. Gertrudy, młyn, most kamienny, zabytkowy most z 1905 roku na Redze, ciekawe kamienice na mieście oraz murale.

Mam nadzieję, że tym krótkim wpisem zachęciłem Was do odwiedzin Trzebiatowa, szczególnie jeśli będziecie w okolicy.