Żary w województwie lubuskim zaskoczyły mnie bardzo pozytywnie. Nie spodziewałem się tam takiej ilości zachowanych murów obronnych. Stare miasto jest również urokliwe, więc warto tam zatrzymać się na dłuższy spacer będąc przejazdem w okolicy. Zapraszam Was do lektury przewodnika po Żarach, czyli kolejnego miasteczka z serii “Miasta stojące murem”.

Żary co zobaczyć?

Do Żar dotarliśmy tuż przed burzą szukając jakiejś fajnej knajpki na obiad. Co ciekawe odwiedziliśmy trzy miejsca polecane w sieci i każde z nich było zamknięte. Niestety najprawdopodobniej pandemia zrobiła swoje.

Żary najciekawsze atrakcje

Żary są bardzo starym miastem, gdyż pojawiły się w zapiskach niemieckiego kronikarza Thietmara w 1007 roku. Prawa miejskie Żary uzyskały w 1260 roku. Pozwoliło to na budowę murów obronnych, których ostateczna długość wynosiła około 1400 metrów. 

W swojej historii miasto często przechodziło z rąk do rąk, a mianowicie było pod panowaniem Piastów Śląskich, kilkukrotnie króla Czech oraz Sasów, a nawet Króla Węgier. W czasie II wojny światowej Żary zostały mocno zniszczone, co widać po obecnej zabudowie starego miasta.

Z Żarami związana jest legenda o czerwonym jeleniu. Miasto powstało na trasie tzw. traktu solnego, który prowadził do Magdeburga. Regent z Żar Jana II Bibersteina na polecenie Cesarza Karola IV stłumił niepokoje w Magdeburgu. Jedną z konsekwencji było postawienie na rynku w Magdeburgu pomnika przedstawiającego czerwonego jelenia na cześć regenta. Pomnik stał tam podobno jeszcze 100 lat temu.

Mury obronne w Żarach

Mury obronne w Żarach to jeden z głównych powodów mojej wizyty w mieście. Ich początek datuje się na drugą połowę XIII wieku, kiedy to po uzyskaniu praw miejskich miasto otrzymało przywilej na ich budowę.

Miały około 1400 metrów długości. Najprawdopodobniej w XV wieku dobudowano drugi niższy pas obwarowań po południowej stronie miasta. Wysokość murów dochodziła do 8 metrów, a grubość do 2 metrów. W 1820 roku rozpoczęto ich rozbiórkę, ale i tak do dzisiaj zachowało się ich całkiem sporo. W murach znajdowały się baszty, a do miasta prowadziły dwie miejskie bramy Górna na zachodzie i Dolna na wschodzie.

Na chwilę obecną można zobaczyć fragmenty murów na północy od Pałacu Promnitzów wzdłuż Alei Jana Pawła II. Fragmenty występują również na wschód od starego miasta przy Placu Łużyckim i ulicy Podwale. Możecie zobaczyć tam również zachowaną basztę Bramy Wschodniej.

Na południe od starego miasta wzdłuż ulicy Podwale występuje niski murek, który jak mniemam jest fragmentem starych obwarowań.

Bardzo ciekawy jest również odrestaurowany fragment muru wzdłuż ulicy Cichej, na który można wejść (zachodnia część starego miasta).

Stare miasto w Żarach

Stare miasto w Żarach jest bardzo urokliwe, chociaż widok psują zabudowania współczesne. Zauważyłem, że fasady niektórych budynków przy rynku są upodobnione do starych kamienic. Są to tzw. gargamele. Oczywiście to wyjątek, ponieważ większość zabudowań otaczających rynek jest stara. Najstarsze kamienice pochodzą z XVII wieku.

Sam rynek ma wymiary około 85 na 70 metrów. Na środku stoi ratusz z przełomu XIV i XV wieku, który w późniejszych latach był wielokrotnie przebudowywany. Wieża pochodzi z początku XVIII wieku, a nad wejściem znajduje się mozaika z 1929 roku.

Warta uwagi jest również ulica Bolesława Chrobrego, która jest miejskim deptakiem. Znajdujące się tam niektóre kamienice również pochodzą z XVII wieku.

Wspomniane wyżej miejsca na starym mieście to nie jedyne, które warto zobaczyć. Warto pospacerować sobie po prostu od tak, bez celu i pozwiedzać bez planu, ponieważ stare miasto nie jest duże.

Ruiny Pałacu Promnitzów w Żarach

W Żarach na północ od rynku znajdują się ruiny dwóch pałaców stojących obok siebie. Pałac Promnitzów w stylu barokowym jest młodszy, ponieważ powstał w latach 1710-1728. Nazywany jest nowym zamkiem. W 1945 roku oba pałace uległy pożarowi i od tego czasu są ruiną. Obiekt ma wymieniony dach i podobno planowany jest jego remont.

Ruiny Zamku Dewinów-Bibersteinów w Żarach

Ruiny dawnego zamku Dewinów-Bibersteinów w Żarach razem z Pałacem Promnitzów tworzą kompleks pałacowo-zamkowy. Najstarsza część zamku powstała w XIII wieku. W późniejszych latach był on wielokrotnie przebudowywany, czego efektem jest renesansowy wygląd. Wieża na początku XVIII wieku została przebudowana w stylu barokowym, podobnie zresztą jak wybudowany obok nowy pałac. W XIX wieku w starym zamku mieściło się więzienie, a w latach trzydziestych XX wieku muzeum. W 1945 roku obiekt uległ pożarowi, podobnie zresztą jak Pałac Promnitzów i obecnie jest ruiną.

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Żarach

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa położony jest na wschód od rynku przy placu kardynała Stefana Wyszyńskiego. Jego budowę rozpoczęto w XIII wieku. Jako główna miejska świątynia był kościołem farnym, natomiast od XVI wieku aż do końca drugiej wojny światowej był użytkowany przez protestantów. Kościół ma styl gotycki z elementami romańskimi.

Obok kościoła stoi dzwonnica o wysokości 28 metrów, która pełni tę funkcję od XVI wieku. Pierwotnie była to baszta z XIV wieku.

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Żarach

Pierwsza świątynia w tym miejscu powstała w XIII wieku. Niestety kościół uległ pożarowi w 1549 roku. Ponownie odbudowano go w 1727 roku w stylu barokowym.

Przystanek Woodstock

W Żarach sześciokrotnie odbywał się festiwal Przystanek Woodstock (1997,1998, 1999, 2001, 2002, 2003).

Gołębia (Góra)

Warte odwiedzenia są również tereny zielone na południe od miasta. Tzw. Gołębia (Wzniesienia Żarskie) ma 227 metrów wysokości n.p.m. i jest jednocześnie najwyższym punktem w województwie lubuskim.

Nieopodal szczytu znajduje się Wieża Promnitza, która pełni funkcje widokowe. Powstała w XIX wieku i ma jakieś 16 metrów wysokości.

Kilkaset metrów na północ od Wieży Promnitza znajduje się jeszcze druga wieża - Bismarcka. Jej budowę rozpoczęto w 1914 roku, ale nigdy nie ukończono z powodu wybuchu I wojny światowej. Ma 25 metrów wysokości i po II wojnie światowej służyła jako punkt obserwacji przeciwpożarowej. Obecnie z uwagi na zły stan wejście jest nie możliwe.

Niestety nie miałem okazji odwiedzić tych miejsc osobiście.

Jak wspomniałem na początku, nie ukrywam, że Żary zaskoczyły mnie bardzo pozytywnie. Miasteczko bardzo przypadło mi do gustu i warto poświęcić dłuższą chwilę na spacer, gdy jest się w okolicy. Przy okazji warto też zajrzeć do pobliskiego Żagania.